Flanel is een stevige, warme en duurzame stof die een frisse herfst en koele winter gezellig en comfortabel maakt. Lekker warm onder een flanellen dekentje, knus in een flanellen jas of gewoon lekker luieren in een flanellen pyjama ... Je hebt ongetwijfeld zelf al ervaren hoe deze stof ons een knus en warm gevoel bezorgt. Dit artikel is een ode aan deze stof. We duiken in de wereld van flanel, van zijn definitie (want een Schotse ruit en flanel zijn echt niet hetzelfde) tot de toepassingen, soorten en wasinstructies.
Waar is flanel van gemaakt? (En wat is GEEN flanel?)
Flanel is een stof die geweven is van kaardwol, gekamde wol, katoen of synthetische vezels. De stof wordt eveneens geborsteld. Borstelen is een techniek om het flanel extra zacht te maken. Tijdens dit mechanische proces wordt een metalen borstel gebruikt om over de stof te wrijven en de dunne vezels van het los gesponnen garen recht te zetten. Hierdoor ontstaat er een geruwd effect aan één of beide kanten van de stof. Flanel kan geborsteld worden om het extra zacht te maken maar dat is niet altijd het geval. Ongeruwde flanel is zacht door het weven en het los gesponnen garen.
Hoewel deze mannen allemaal Schotse ruitjes dragen, dragen ze niet allemaal flanel Schotse ruitjes =/= flanel. (Afbeelding van Melody Hansen op Flickr - https://www.flickr.com/photos/86264854@N00/2590642044)
Veel mensen gebruiken de term 'flanel' als ze het over hemden met Schotse ruitjes hebben (inderdaad Eddie Vedder, Kurt Cobain en de andere faux flanel aanhangers uit de jaren 90). Zelfs bij de Dutch Label Shop hebben we het soms over een flanellen hemd terwijl we eigenlijk een geruit hemd bedoelen. Want er is wel degelijk een verschil tussen beide. Schotse ruitjes verwijzen namelijk naar het patroon van de stof, terwijl flanel naar de gebruikte stof verwijst.
Wat is een flanelbinding?
Je hoort ons vaak zeggen dat flanel zich onderscheidt door de manier waarop het geweven is. Misschien vraag je je wel af wat een flanelbinding precies is. Flanel wordt gemaakt met een keperbinding of een effenbinding.
Een keperbinding creëert een diagonaal geribd patroon. De binding wordt gemaakt door inslagdraad (de vezel die niet uitgerekt is op het weefgetouw) eerst over een of meer scheringdraden (de vezel die uitgerekt is op het weefgetouw) te brengen en vervolgens onder twee of meer scheringdraden. Het patroon wordt verder gemaakt met een onderbreking tussen de rijen. Hierdoor ontstaat het diagonale patroon waardoor de stof gemakkelijk drapeert. Een effenbinding is dan weer de meest eenvoudige binding die er bestaat.
Bij een effenbinding komen de schering- en inslagdraden samen in rechte hoeken waardoor er een eenvoudig kruisvormig patroon ontstaat. Het patroon zelf is gewoon één onder en één over. Dit eenvoudige patroon creëert stoffen die zowel sterk als duurzaam zijn.
Hoewel beide bindingen eenvoudig herkenbare patronen hebben, zul je het misschien niet zo eenvoudig vinden om die patronen in je eigen flanellen kleding te herkennen. Dat komt omdat het opruwen het patroon vaak verbergt. Na het weven wordt flanel vaak een keer geruwd en vervolgens behandeld met een bleekmiddel, kleuring of andere methodes. Nadien wordt het nog een laatste keer geruwd waardoor flanel zijn gekende structuur krijgt.
Waar wordt flanel voor gebruikt?
Flanel is dik, duurzaam en gebruiksvriendelijk. Het wordt dan ook vaak gebruikt in producten voor koudere dagen. Flanel kun je vaak terugvinden in dingen zoals kleding, dekentjes, nachtkleding, jassen en beddenlakens en tal van andere producten. Flanel wordt gebruikt in kleding en artikelen voor koud weer omdat het de unieke eigenschap heeft om de warmte vast te houden en vocht te absorberen. Flanel is bovendien comfortabel en duurzaam. Het is dan ook de ideale stof om in de herfst en de winter te gebruiken.
Welke verschillende soorten flanel zijn er?
Van de meeste stoffen bestaan er verschillende soorten en flanel is hier geen uitzondering op. Dat komt deels omdat flanel een stofbinding is. Met de verschillende gebruikte vezels kunnen verschillende soorten flanellen stof worden gemaakt. Hieronder vind je elke bekende flanelsoorten (maar dit zijn niet de enige):
Babyflanel
Licht en zacht, perfect voor kleine kinderen. Deze variant heeft een uitstekend ademend vermogen waardoor ze perfect is om comfortabel te slapen.
Katoenflanel
Zoals de naam al doet vermoeden, heeft deze stof iets met katoen te maken. Deze variant heeft een effen binding of een keperbinding met katoen. De stof is traditioneel aan slechts één kant geruwd en heeft een gekeperd oppervlak aan de andere kant. Deze flanelsoort is zowel warm als absorberend. Ze is dan ook perfect voor sportkleding, ondergoed, achterkantstof, voeringen en slaapkleding.
Ceylon-flanel
Ceylon-flanel is een mix van katoen en wol. De combinatie van deze twee stoffen creëert een stof die zowel zacht als warm is. Hierdoor is Ceylon-flanel perfect voor hemden en lakens. Het kan best zijn dat je favoriete flanellen hemd (en we bedoelen echt flanel) gemaakt is van Ceylon-flanel.
Imitatieflanel
Naast flanel bestaat er ook imitatieflanel. Dat is een geruwde katoenen stof die het gevoel en de textuur van flanel nabootst. Imitatieflanel heeft ook een grovere schering. Het flaneleffect wordt gecreëerd door de inslagzijde van de stof te ruwen, door de stof te rekken en op te tillen. Imitatieflanel wordt vaak gebruikt in slaapkleding, kussens en beddengoed.
Het juiste flanel voor je project
Kwaliteit telt. Flanel mag dan wel minder opvallend en soberder zijn in vergelijking met opvallend satijn of luxueus leer, dat wil niet zeggen dat je aan kwaliteit inboet als je met flanel werkt. We hebben het al vaak gezegd: hoe dichter de binding, hoe hoger de kwaliteit. Hoe losser de binding, hoe lager de kwaliteit. Dichte bindingen zijn duurzamer; losse bindingen geven meer kans op vervorming, krimpen of uitrekken. Hieronder geven we je enkele tips om ervoor te zorgen dat je flanel van goede kwaliteit kiest.
Gewicht
Je kunt de waarde van flanel in gewicht meten. Hoe lichter, hoe goedkoper. Zorg ervoor dat je flanel met een degelijk gewicht hebt. Enkele gram kunnen het verschil maken tussen een project dat in model blijft en een project dat uitrekt, krimpt of in het ergste geval beide doet. Dat komt doordat de losheid of dichtheid van de binding vaak te maken heeft met het gewicht van de stof: hoe losser de binding, hoe lichter de stof en vice versa. Voor katoenflanel kies je best voor een stof die minstens 150 g/m² weegt en idealiter meer dan 195 g/m². Wollen flanel is zwaarder, dankzij de zwaardere vezel en schommelt meestal tussen 300 en 600 g/m². Net zoals bij katoen geldt ook hier, hoe zwaarder de stof, hoe beter de kwaliteit.
Uitzicht
De binding van flanel is vaak moeilijk te zien doordat de stof geruwd en geborsteld wordt. Als je het flanel in het licht houdt, kun je de binding beter zien. Een dichte binding is ... dicht. En zoals we al vaker gezegd hebben, is het een indicatie van hoe goed je stof zal blijven zitten. Laat losse bindingen links liggen, want dat doen ze na een tijdje ook met jou. Uitrekken en krimpen zijn schering en inslag.
Gevoel
Er is een reden waarom mensen flanel leuk vinden. Als je een kledingstuk van mooi kwaliteitsvol flanel vastneemt, weet je meteen waarom. Het voelt zacht aan. Daarom is het altijd belangrijk dat je voelt aan het flanel dat je gaat gebruiken. Hoewel je misschien niet naar je lokale winkel kunt gaan, kun je altijd vragen om enkele staaltjes naar je te laten opsturen, voordat je een aankoop plaatst voor je project. Staaltjes zijn ook uitstekend om voor te wassen en de duurzaamheid van de stof in je wasmachine en droger te testen.
Werken met flanel
Flanellen bindingen, zowel een keperbinding als een effenbinding zijn hoofdzakelijk los. Bij losse bindingen rekken de stoffen goed uit tijdens het naaien en is de kans groot dat ze krimpen tijdens het wassen. We raden dan ook sterk aan om je flanel voor te wassen voordat je begint aan een project met een flanellen stof. Wanneer je het flanel voor je project droogt, gebruik je best de hoogste temperatuurstand op je droogkast. Hierdoor drijf je het krimpvermogen van de stof tot het uiterste, voordat je begint te naaien. De droogkast biedt bovendien de extra bonus dat ze heel wat pluisjes verwijdert.
Voor je aan je project begint, ga je je flanel ook best persen. Gebruik hiervoor een strijkijzer maar strijk niet over de stof. Je perst de stof door het strijkijzer enkele seconden op dezelfde plaats te houden, op te tillen en te herhalen. Als je met je strijkijzer over de stof glijdt, wordt het flanel verstoort en gaat het ongewenst rekken.
Flanel is ook een van die stoffen die snel gaat rafelen. Hoe eenvoudiger het design of patroon, hoe beter. Wanneer je gaat quilten, kies je ook best grotere stukken stof. Zelfs voor kledingontwerpen wil je je kledingstukken iets groter dan normaal snijden. Werk dan met een grotere naadtoeslag tussen 0,75 en 1,5 cm.
Flanel is een erg dikke en stevige stof die naalden vaak bot maakt. Botte naalden kunnen leiden tot gemiste of ongelijke steken. Dat wil je zeker niet laten gebeuren. Gebruik dan ook steeds een nieuwe naald als je aan een project met flanel begint. Je wilt je naaimachine tijdens het proces ook zuiver houden omdat flanel de neiging heeft een spoor van pluizen op je naaimachine en tafel achter te laten.
Flanel onderhouden
De manier waarop je het flanel na een project gaat wassen, is op geen enkele manier te vergelijken met de voorwasfase. Tijdens het voorwassen wil je de stof immers doen krimpen zodat ze dat later niet meer zal doen. Nu je project klaar is, wil je uiteraard niet dat het gaat krimpen. Het is dan ook erg belangrijk om de instructies te volgen. Het is geen slecht idee om een waslabel aan je project toe te voegen om krimpen in de toekomst te vermijden.
Was je flanel op de juiste manier:
- Stel je wasmachine in op de laagste stand met koud water en een mild wasmiddel
- Zorg ervoor dat je wasmachine en droogkast niet te vol zitten als je je flanellen kleding wast.
- Let goed op met welke andere kledingstukken je je flanellen kleding wast. Je wilt echt niet de flanellen pluizen van je favoriete sweater halen.
- Laat je flanellen kleding hangend drogen om kleurverlies te vermijden.
- Strijk steeds de verkeerde kant van de stof.
Amuseer je!
Het belangrijkste voor je flanelproject (en elk ander project) is dat je je amuseert. Of je nu gaat quilten, een pyjama of een leuk hemd maakt, kies iets wat je leuk vindt om te maken en nog lang na je project zult dragen.
En naast de waslabels wil je uiteraard ook je eigen labels toevoegen.
Heb je zelf enkele leuke tips en ideeën? Laat een opmerking achter of neem contact met ons op via Instagram, Facebook, of Twitter met de hashtag #dutchlabelshop.
